Bijlage 1   Hitte attentiekaart Gemeente Arnhem

Na uitgebreid onderzoek is in 2012 in opdracht van de gemeente Arnhem de ‘Hitte attentiekaart’ gemaakt. Daarin wordt Park Elderveld aangeduid als één van de vier gebieden in Arnhem die aangemerkt zijn als verkoelende plek die beschermd én versterkt moet worden’.

Plaatsing van zonnepanelen op het centrale veld zal een sterk averechts thermisch effect hebben en juist tot verdere opwarming leiden. Een afdoende reden om het 'zonneveld' niet op die plek aan te leggen en de bestemming van ‘agrarisch’ te behouden of om te zetten naar ‘groen’. De andere drie gebieden met dezelfde kwalificatie op de hitte attentiekaart zijn Klingelbeek, Park Presikhaaf en Park Immerloo.

Bron: http://www.future-cities.eu/uploads/media/08_hitte_atttentiekaart_2012_NL.pdf

Onderstaande foto van de wijk Elderveld is van de hitte stress indicator in de Tygron Engine. De gebieden waar de hittestress indicator blauw (koel) is, hebben geen verharding welke de stad verhit, terwijl de rode gebieden (warm) veel asfalt en grijze kleuren hebben. Het op de foto blauwgekleurde Park Elderveld (rechtsonder) springt er door zijn groene karakter, in sterk positieve (koele) zin uit.

Warmte effecten in en om zonnepaneelvelden

Tijdens de IEEE Photovoltaic Specialists Conference gehouden in Tampa, Florida van 17 - 23 Juni 2013, werd een studie gepresenteerd en gepubliceerd, getiteld:

Analysis of the Potential for a Heat Island Effect in Large Solar Farms van Vasilis Fthenakis en Yuanhao Yu, verbonden aan resp. de Columbia University, New York, NY en het Brookhaven National Laboratory, Upton, NY.

Zie: http://www.clca.columbia.edu/13_39th%20IEEE%20PVSC_%20VMF_YY_Heat%20Island%20Effect.pdf

Het betrof een experimentele studie en een theoretische 3-D simulatie.

In het 3-D model werd uitgegaan van:

·        4 zonnepaneelvelden (secties) van elk 93x73 meter,

·        op elk veld 23 zonnepaneelrijen, lang 73 meter en breed 1,8 meter,

·        op elke rij 180 zonnepanelen met een rendement van 10,5 %, geplaatst onder een hoek van 25° ten opzichte van de horizontaal, onderrand op 0,5 meter en de bovenrand op 1,3 meter boven de grond (op elk veld liggen dus 23 x 180 = 4.140 panelen),

·        de zonnepaneelrijen liggen op 4 meter van elkaar,

·        de wegen tussen de 4 velden zijn 8 meter breed,

·        rondom de velden een geheel vrije omgeving waar de wind onbelemmerd kan doorstromen en warme lucht kan afvoeren.

Uit de experimentele meetgegevens en/of de theoretische simulaties blijkt dat:

overdag:

·        de temperatuur onder de panelen tot 30 °C warmer is dan de omgevingstemperatuur (31,1 °C), d.w.z  30 °C + 31,1 °C = 61,1 °C,

·        de jaarlijkse gemiddelde luchttemperatuur in het centrum van een gesimuleerde sectie van een zonnepanelenveld:

·        op 2.5 meter boven de grond 1,9 °C hoger is dan de omgevingstemperatuur,

·        op 5 to 18 meter hoogte is gedaald tot die van de omgevingstemperatuur.

·        de luchttemperatuur als functie van de afstand tot de buitenrand van het zonnepanelenveld afneemt tot temperaturen die op ongeveer 300 meter buiten het veld de omgevingstemperatuur (binnen 0,3 °C) benaderen.

in de nacht:

·        over een meetperiode van 18 maanden, op de meeste dagen het zonnepanelenveld volledig afkoelde en het dus onwaarschijnlijk is dat een hitte eiland zal ontstaan.

Te verwachten temperatuureffecten van een zonnepanelenveld in Elderveld

Op het eerste gezicht lijken de studieresultaten als boven samengevat een gunstig beeld te geven over de te verwachten opwarming van de lucht door een zonnepanelenveld in Park Elderveld. Niets is minder waar.

De akker in Park Elderveld is alzijdig omsloten door bomen en woningen waardoor de wind geen vrij spel heeft. Overdag zal, zeker bij windstil weer, warme lucht zich ophopen boven het zonnepanelenveld en leiden tot een thermische bel. Warme lucht die wel door de wind afgevoerd wordt, zal hoe dan ook de woonwijk Elderveld inwaaien.

De auteurs stellen dat, gezien het zonnepanelenveld 's nachts meestal tot de gemiddeld omgevingstemperatuur afkoelt, er geen sprake is van een hitte eiland. De conclusie kan ook anders gelezen worden: overdag vormt het zonnepanelenveld een hitte eiland dat gedurende de nacht geleidelijk verdwijnt.

De verkoelende werking van de groene akker in Park Elderveld op de omliggende bebouwing  wordt, na de metamorfose naar een zonnepanelenveld, omgezet in een verwarmende werking die, afhankelijk van de weersomstandigheden, overdag en in het begin van de nacht in hete zomers tot onaanvaardbaar hoge temperaturen kan leiden voor de direct omwonenden.

Nu zal bv. de Rijn en IJssel Energie Coöperatie betogen dat bovenstaande studie niet model kan staan voor de Nederlandse situatie. In de Verenigde Staten gaat het veelal om woestijngrond en in Nederland hebben we een verkoelende grasbedekte ondergrond die zorg draagt dat de zonnepanelen niet te heet worden. Daar zit nou net de Crux. Het verkoelende vermogen van een grasbedekte ondergrond gaat verloren aan koeling van de zonnepanelen. De akker in Elderveld verliest hiermee zijn verkoelende werking op de omgeving en het netto resultaat is als geconcludeerd wordt in de studie: verhoging van de omgevingstemperatuur. 

Een Milieu-Effect-Rapportage (MER) van alle gevolgen die plaatsing van zonnepanelen op de akker in Park Elderveld zullen hebben op leefmilieu en leefomgeving van de bewoners als wel op de natuur (vogels, vleermuizen) op en rond dit gebied, zou niet misstaan.